SOCJALNE DYLEMATY SZWEDZKIEGO MODELU GOSPODARCZEGO W OKRESIE POWOJENNYM. (Polish)

SOCIAL DILEMMAS OF THE SWEDISH ECONOMIC MODEL IN THE POST-WAR PERIOD. (English)

The article analyzes the stages development of the Swedish economic model from the mid-nineteenth century to the crisis in period 2008–2010. Sweden is the richest Scandinavian country and one of the most industrialized countries in the world. Sweden is an economically highly developed and efficiently organized country. For the last few years, the economy has been in a phase of economic growth. In the period 2018–2021, the gross domestic product (GDP) grew at a rate of almost 2.0% in the conditions of low inflation (approx. 3% annually) and a relatively high unemployment rate (7.0% in 2019 and 8.8% in 2021). The economic results achieved by Sweden are not accidental. This is the result of the harmonized economic policy pursued continuously by the Swedish government, which actively affects the material course of economic growth processes in this country. The development of economic policy in Sweden can be divided into two periods: the first (1970s and 1980s) was characterized by the decline of traditionally understood industrialization. The change in the political arena in the period 1976-1982, which resulted in the removal of the Social Democrats from power, did not stop the subsequent fiscalism and the increase in public and social spending. The rate of economic growth in the long-term horizon was declining. Between 1961 and 1970, the average annual growth of Swedish GDP was 8.9%, 5.6% in the 1970s and 6.9% in the 1980s, respectively. The process of internationalization of Swedish enterprises, liberal approaches to economic cooperation with foreign countries and the recovery of public finances, whose dynamic development took place in the 1990s, are the second characteristic period in Sweden’s economic policy. For more than two decades, Swedish governments have maintained strong fiscal discipline. After the economic reset in the early 1990s, the general downward trend in the share of public spending in Swedish GDP seems to have come to a halt. In the last 3 years (2019–2021), public spending did not exceed 50% of GDP. Moreover, Sweden has maintained a low level of public debt for years. The ratio of public debt to GDP decreased from 78% (1994) to 35.2% (2019), 39.6% in 2020 and in 2021 – 36.7%. One of the important factors enabling the rapid economic growth of Sweden was high expenditure on research and development (R&D). For several years, Sweden has been at the forefront of countries investing the most in the development of new technologies. An important factor in Sweden’s economic growth has also been the high level of foreign investment. According to UN statistics, Sweden is one of the most attractive places to invest foreign capital. The impulse of the Swedish economy over many years was the development of exports, which in 2021 reached the level of approx. PLN 176 billion. Euro, which puts Sweden at the forefront of the world. The share of exports in creating the Swedish GDP in 2021 was as much as 45.5%. The EU membership also had a positive impact on Sweden’s economic development. Sweden’s social and economic success has also been achieved on the basis of the lessons learned from the financial crisis of the early 1990s. The unchanging strategy and economic policy, together with competitiveness, innovation and a flexible approach to trade, have made Sweden today a highly competitive country with an economy that achieves measurable successes. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Artykuł analizuje etapy rozwoju szwedzkiego modelu gospodarczego od połowy XIX w. do kryzysu w latach 2008– 2010. Szwecja jest najbogatszym krajem skandynawskim i jednym z najbardziej uprzemysłowionych państw świata. Jest państwem wysoko rozwiniętym gospodarczo i sprawnie zorganizowanym. Od kilku ostatnich lat gospodarka znajduje się w fazie wzrostu gospodarczego. W latach 2018–2021 produkt krajowy brutto (PKB) wzrastał w tempie prawie 2,0% w warunkach niskiej inflacji (ok. 3% rocznie) oraz relatywnie wysokiej stopy bezrobocia (7,0% w 2019 r. oraz 8,8% w 2021 r.). Wyniki gospodarcze osiągane przez Szwecję nie są przypadkowe. To wynik prowadzonej nieprzerwanie przez rząd szwedzki zharmonizowanej polityki gospodarczej, która aktywnie oddziałuje na rzeczowy przebieg procesów wzrostu gospodarczego w tym kraju. Rozwój polityki gospodarczej w Szwecji można podzielić na dwa okresy: pierwszy (lata 70. i 80.) charakteryzował upadek tradycyjnie rozumianej industrializacji. Zmiana na arenie politycznej w latach 1976–1982, w wyniku której odsunięto od władzy socjaldemokratów, nie powstrzymała późniejszego fiskalizmu oraz wzrostu wydatków publicznych i socjalnych. Tempo wzrostu gospodarczego w horyzoncie długookresowym obniżało się. W latach 1961–1970 średnioroczny wzrost szwedzkiego PKB wynosił 8,9%, w latach 70. odpowiednio 5,6% oraz 6,9% w latach 80. Proces internacjonalizacji przedsiębiorstw szwedzkich, liberalne podejścia do współpracy gospodarczej z zagranicą oraz uzdrowienie finansów publicznych, którego dynamiczny rozwój przypada na lata 90. to drugi charakterystyczny okres w polityce gospodarczej Szwecji. Przez ponad dwa dziesięciolecia szwedzkie rządy utrzymywały silną dyscyplinę fiskalną. Wydaje się, że po gospodarczym resecie z początku lat 90., generalny trend spadkowy dotyczący udziału wydatków publicznych w szwedzkim PKB został zahamowany. W ciągu ostatnich 3 lat (2019–2021) wydatki publiczne nie przekraczały poziomu 50% PKB. Co więcej, Szwecja latami utrzymywała niski poziom zadłużenia publicznego. Relacja długu publicznego do PKB zmniejszyła się z 78% (1994 r.) do 35,2% (2019 r.), 39,6% w 2020 r. oraz w 2021 r. – 36,7%. Jednym z istotnych czynników umożliwiającym szybki wzrost gospodarczy Szwecji były wysokie nakłady na badania i rozwój (B&R). Szwecja od kilku lat znajduje się w czołówce państw najwięcej inwestujących w rozwój nowych technologii. Istotnym czynnikiem wzrostu gospodarczego Szwecji także był i jest wysoki poziom inwestycji zagranicznych. Według statystyk ONZ Szwecja jest jednym z najatrakcyjniejszych miejsc lokowania kapitału zagranicznego. Impulsem szwedzkiej gospodarki na przestrzeni wielu lat był rozwój eksportu, który w 2021 r. osiągnął poziom ok. 176 mld euro, co stawia Szwecję w ścisłej światowej czołówce. Udział eksportu w tworzeniu szwedzkiego PKB wynosił w 2021 r. aż 45,5%. Pozytywny wpływ na rozwój gospodarczy Szwecji wywarło także członkostwo w UE. Sukces społeczny i ekonomiczny Szwecji został osiągnięty również na podstawie wniosków wyciągniętych z kryzysu finansowego na początku lat 90. Niezmienna strategia i polityka gospodarcza wraz z konkurencyjnością, innowacyjnością i elastycznym podejściem do handlu spowodowały, że Szwecja jest dziś krajem o wysokiej konkurencyjności i dysponuje gospodarką odnoszącą wymierne sukcesy. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Polityka Spoleczna is the property of Institute of Labour & Social / Instytut Pracy i Spraw Socjalnych and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)