Petogodišnja studija preseka incidence neželjenih reakcija kod dobrovoljnih davalaca cele krvi u Vojvodini. (Bosnian)

Sažetak: Uvod: Dobrovoljni davaoci krvi, u većini slučajeva, dobro tolerišu postupak davanja cele krvi, međutim, povremeno se mogu javiti neželjene reakcije. Neželjene reakcije kod davalaca često imaju negativan uticaj na njihov ponovni dolazak a osoblje transfuzioloških ustanova mora biti edukovano i adekvatno obučeno da iste prepozna i zbrine davaoce krvi koji pre, tokom ili nakon procedure dožive neželjene reakcije. Incidencija neželjenih reakcija iznosi u literaturi oko 1% do 5%. Cilj rada: Utvrditi učestalost i težinu neželjenih reakcija koje su se javile kod davalaca krvi na teritoriji Vojvodine, analizirati uzrast i profil davalaca kod kojih su prepoznate, ukazati na moguću prevenciju neželjenih reakcija. Materijal i metode: Retrospektivna studija analizirala je zapise o neželjenim reakcijama kod davalaca cele krvi u Zavodu za transfuziju krvi Vojvodine, u periodu od 1.1.2017. do 31.12.2021. godine. Iz informacionog sistema Zavoda dobijeni su demografski podaci o davaocima. Podaci su analizirani prema vremenu i načinu nastanka kao i prema težini neželjenih reakcija. Rezultati: Tokom perioda studije bilo je 194425 donacija krvi. Pri 2722 (1,4%) donacija je došlo do neželjene reakcije kod davalaca. Incidencija je bila 14 na 1000 donacija. Davaoci koji su doživeli neželjene događaje imali su 28,0 ± 8,3 godina, 1881 (69,1%) ispitanik bio je muškog pola, a 841 (30,9%) bile su žene. Prvi put davalo je krv njih 1908 (70,1%). Kod 2396 (88,02%) davalaca javila se vazovagalna reakcija, 737 (27,08%) je imalo mučninu, 363 (13,33%) je doživelo sinkopu, 221 (8,13%) je razvilo hiperventilaciju, 64 (2,34%) je imalo hematom. Teže neželjene reakcije u vidu kolapsa sa konvulzijama imalo je 12 (0,44%) davalaca. Kod višestrukih davalaca, neželjeni efekti su se značajno manje javljali (p<0,05). Zaključak: Iako je broj davalaca sa neželjenim reakcijama nizak, neophodno je njihovo praćenje, brzo i adekvatno reagovanje u slučaju njihove pojave i rizike svesti na minimum, prvenstveno kroz edukaciju i pripremu davalaca za postupak davanja cele krvi. Ključne reči: Davaoci krvi, hemovigilanca, nesvestica, neželjene reakcije/incidenca, vazovagalna reakcija. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Timocki Medicinski Glasnik is the property of Timocki Medicinski Glasnik and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)